تقلب در مواد غذايي اين روزها كاسبي پر‌در‌آمدي براي سودجويان شده است. متخلفان هم البته براي همين چند لقمه نان حرامي كه به‌دست مي‌آورند، زحمت زيادي مي‌كشند و آنقدر روش‌هاي جديد ابداع ‌كرده‌اند كه رئيس سازمان غذا و دارو مي‌گويد شناسايي اين تقلب‌ها نيازمند خلاقيت است.

کیلومتر‌ها دورتر از پایتخت، کشاورزانی در خراسان جنوبی بــا‌کیفیت‌ترین زعفران جهان را به سختی تولید می‌کنند. طلاي سرخ آنها با قيمت‌هاي ارزان خريداري مي‌شود. برخي زائران مكه بسته‌هاي سرخ‌رنگي سوغات مي‌آورند كه اسمش را زعفران مي‌گذارند؛ موضوعي كه سازمان غذا و دارو هم درباره آن هشدار داده است.

تقلب در زعفران اما فقط به سوغاتي‌هاي عربستان محدود نمي‌شود.

در‌باره زعفران اما معاون پژوهشي پژوهشكده علوم و صنايع غذايي كشور مي‌گويد: زعفران گران‌ترين ادويه در دنياست. همين عاملي است كه سودجويان به انواع تقلب‌ها در زمينه زعفران دست بزنند. آنها با اضافه‌كردن مواد‌ي به زعفران، ماهيت اصلي اين ماده غذايي و دارويي پرارزش را از بين مي‌برند. با اين تخلف‌ها هم از لحاظ اقتصادي به مردم آسيب مي‌رسد و هم سلامت مردم به خطر مي‌افتد.

يكي از خطرناك‌ترين اين تقلب‌ها، اضافه كردن گوشت گاو ريش‌ريش شده به زعفران است. به اين ترتيب كه گوشت گاو را كه به رنگ قرمز خوني است، ريش‌ريش كرده و سپس آن را خشك و بعد آن را به زعفران اضافه مي‌كنند. اين كار سلامت مردم را به‌شدت تهديد مي‌كند چرا كه از اين طريق ميكروب‌هاي زيادي وارد بدن انسان شده و انسان به بيماري‌هاي مختلفي دچار مي‌شود. يكي ديگر از تقلبات معمول و مرسوم ‌هم اين است كه کاه را با رنگ‌هاي مصنوعي مثل رنگ‌هايي كه براي رنگ قالي استفاده مي‌شود، رنگ كرده و سپس به زعفران اضافه مي‌كنند. به اين ترتيب مواد شيميايي وارد بدن مي‌شود كه عوارض‌شان بر كسي پوشيده نيست. اين رنگ‌ها، حاوي مواد سمي است كه بسته به نوع و ميزان رنگ‌ها، اثرات سرطان‌زايي دارد. تشكيل تومور‌هاي بدخيم كه درمان‌ هاي سختي هم دارد، تنها يكي از نتايج ورود رنگ‌هاي مصنوعي به بدن است.

اضافه‌كردن گلرنگ كه ماده‌اي شبيه زعفران است، افزودن رطوبت بيش از ۷ درصد به زعفران، افزودن مواد خارجي به‌منظور افزايش وزن آن، افزودن چغندر، فيبرهاي انار يا پرچم زعفران كه رنگ كمي دارد و بدون مزه است، اسپري فيبرهاي زعفران، افزودن مواد غيرخوراكي مانند رنگ قرمز، ابريشم و افزودن موادي از قبيل زردچوبه و فلفل نيز بخشي از روش‌هاي زيركانه توليد زعفران تقلبي است.

زعفران تقلبي را چطور تشخيص بدهيم؟ شكل ظاهري زعفران يكي از روش‌هاي شناسايي خالص ‌بودن آن است. ظاهر اين محصول شبيه ميخك است؛ به‌گونه‌اي كه پايين گياه ميله‌اي و انتهاي آن دندانه‌دار، پهن و قيچي‌شكل است. رنگ زعفران بايد قرمز تند باشد نه روشن و شكل كلاله‌هاي آن نيز نبايد براق باشد. اگر چند تار زعفران را در يك ليوان آبجوش بيندازيم بعد از حدود ۵ دقيقه نبايد رنگ تارهاي آن سفيد شود؛ اگر چنين شود زعفران تقلبي است. رنگ تارهاي زعفران در بنزين نامحلول است يعني اگر تار زعفران را در بنزين بيندازيم نبايد بنزين را رنگين كند. علاوه بر اين، اگر تارهاي زعفران را بين كاغذ كاهي بگذاريم و كمي فشار دهيم نبايد لكه چربي باقي بگذارد. در غيراين صورت به احتمال قوي، زعفران تقلبي است.

انواع تقلبی از زعفران وارد بازار شده است و ما باید خیلی زرنگ باشیم تا بتوانیم نوع اصل آن را از نوع تقلبی آن تشخیص دهیم. بسیاری از فروشندگان محصولی با کیفیت پایین , که در واقع زعفران و ترکیبی از مواد رنگی است را به مشتریان می فروشند. زعفران اصل دارای رنگ قرمز تیره و نوک آن نارنجی می باشد. باید توجه داشته باشید که به هیچ وجه رنگ آن شامل رنگ ها و یا لکه های سفید و زرد نیست. راه دیگری برای تشخیص زعفران اصل اینست که به مدت ۱۵ دقیقه آن را در آب بخیسانید. مدت زمانی که زعفران اصل برای رنگ دهی و بوی مطلوب آن نیاز دارد ۱۵ دقیقه است اما اگر به محض اینکه آن را در آب ریختید و رنگ آن در آب مشخص شد و بوی زعفران را حس نکردید, مطمئن شوید که تقلبی است. البته که نوع پودر شده آن هم در بازار موجود است که ما توصیه می کنیم به دلیل اینکه رنگ آن برای تشخیص اصل بودن آن قابل شناسایی نیست, سعی کنید رشته های آن را خریداری کنید.